با تشکیل دولت اسلامی، در رمضان 1435، به دست داعش و خلیفه مسلمین معرفی کردن ابوبکر البغدادی، افزون بر واکنش‌های بین‌المللی و منطقهای، گروه‌ها و شخصیتهای جهادی، در واکنش به این اقدام به دو دسته تقسیم شدند: برخی این اقدام را تأیید و حتی با بغدادی به عنوان خلیفه بیعت کردند و برخی دیگر که بخش اعظم گروه‌های جهادی هستند، علیه این اقدام موضع گرفته، آن را غیرشرعی دانستند.
گروه انصار بیت‌المقدس مصر، جیش‌الصحابه، از معارضان حکومت سوریه،[1] و برخی از گروه‌های جهادی در سوریه و برخی از شاخههای جبهة النصره مثل فرمانده آن، در منطقۀ بوکمال، نزدیک مرز عراق،[2] با بغدادی به عنوان خلیفه بیعت کردند.[3] مأمون حاتم، از رهبران القاعده در یمن،[4] و ابراهیم الربیش، از رهبران القاعده سعودی نیز از خلافت اسلامی بغدادی حمایت کردند.[5] القاعده یمن نیز، حمایت خود را از مبارزان عراقی اعلام کرد.[6] برخی از شاخههای القاعدۀ الجزایر نیز، با ابوبکر البغدادی بیعت کردند.[7] ابوالهدی السودانی، از رهبران اصلی القاعده در خراسان نیز، با انتشار بیانیهای صوتی، بیعت خود را با ایمن الظواهری، به دلیل خروج از شیوۀ القاعده شکست و رسماً با بغدادی به عنوان خلیفۀ مسلمین بیعت کرد.[8] برخی شاخههای انصار الشریعه در کشورهای تونس، لیبی و اردن نیز، با بغدادی به عنوان خلیفه بیعت کردند.[9] ابوجعفر الحطاب، از اعضای هیئت شرعی انصار الشریعۀ تونس هم، با نوشتن کتابی با نام بیعة المصار للامام المختار، دلایلی بر مشروعیت خلافت بغدادی آورد. ابومنذر الشنقیطی، از علمای سلفی جهادی، با تأیید عملکرد داعش و پاسخ به انتقادهای علمای جهادی از داعش، از خلافت ابوبکر البغدادی حمایت کرد و آن را خلافت شرعی‌ای خواند که حتی در صورت پذیرفته نشدن از سوی عدهای از مسلمانان، خلافت وی بر جای خود باقی است.[10] شنقیطی همچنین، کتابی با نام رفع الملام عن مجاهدی دولة الاسلام فی العراق و الشام، در حمایت از عملکرد داعش نوشته است. ابوالزهرا الاثری، نویسندۀ جزوۀ «القول الصافی فی صحة بیعة ابی بکر البغدادی»، با ذکر دلایلی، به بیان مشروعیت خلافت بغدادی پرداخته است.
مخالفت علمای جهادی و سلفی با خلافت بغدادی
در مقابل حمایت عدهای از سلفیان جهادی از خلافت ابوبکر البغدادی، بسیاری از بزرگان سلفی جهادی و القاعده با انتقاد از ابوبکر البغدادی، عمل وی را خلاف مبانی سلفیان جهادی و باعث تفرقه در صفوف مجاهدین دانستهاند. ابومحمد المقدسی خلافت بغدادی را باطل اعلام کرده است. مقدسی در بیانیه خود با اشاره به سخنان عدنانی که جهادِ دیگر مجاهدین را در صورت بیعت نکردن با بغدادی باطل دانسته، حکومت داعش را به دلیل تهدید و ارعاب باطل اعلام کرده است. مقدسی همچنین، در این بیانیه، عملکرد داعش را مخالف با علمای سلفی دانسته، این گروه را باعث تفرقه در میان صفوف مجاهدین خوانده است.[11]
ابوقتاده فلسطینی نیز، با حمله به تشکیلات داعش آن را منحرف و غلوکننده در تکفیر خواند. ابوقتاده همچنین، با تشبیه بغدادی به جهیمان العتیبی، او را خلیفۀ غیر قابل اعتماد معرفی کرد. ابوقتاده هدف داعش را از اعلام خلافت، فرا خواندن گروه‌های جهادی در سراسر دنیا، برای کمک به داعش دانست و گفت خطاب داعش در این اعلام خلافت، جذب گروه‌های جهادی بوده، نه عموم مردم. ابوقتاده همچنین، در غیرشرعی بودن این خلافت، به درخواست ابومحمد المقدسی، کتابی با نام ثیاب الخلافه نوشت.[12]
ایمن الظواهری، رهبر القاعدۀ جهان نیز، با انتشار بیانیهای صوتی که مؤسسۀ السحاب (بخش رسانهای القاعده) منتشر کرد، هر گونه ارتباط داعش با القاعده را منکر شد و گفت: «القاعده نسبت به اعمال و رفتار داعش برائت میجوید».[13] عدنان عرعور، از علمای سلفی سوریه و حامیان جبهۀ النصره، داعش را خوارج توصیف کرد و آنان را تکفیریان عصر حاضر دانست. عرعور همچنین، در فیلمی که در اینترنت منتشر شده، افراد داعش را مهدورالدم خوانده، به کشتن آنها فتوا داده است.[14]
عبدالعزیز آلشیخ، مفتی اعظم سعودی و رئیس هیئت کبار العلماء، با انتشار بیانیهای با عنوان «تبصره وذکری» داعش را خوارج عصر معرفی کرده، که باعث تفرقه میان امت اسلامی شده است و با دعوت مسلمانان به وحدت، آنها را از داعش برحذر داشت. آل شیخ هم، کشتار داعش را محکوم و آنان را غلوکننده در تکفیر معرفی کرد.[15] عبدالعزیز الطریفی نیز، در پاسخ به پرسشی در مورد خلافت داعش، آن را رد کرد و گفت: «اکنون هیچ ولایت کبرایی در شام وجود ندارد و هر کس که گمان کند در شام ولایتی برقرار است، در جهل بزرگی قرار دارد».[16]
ابوبصیر طرطوسی، از بزرگان سلفی جهادی، با انتشار بیانیهای در رد سخنان ابومحمد عدنانی که از مسلمانان سراسر دنیا خواسته بود برای جهاد به داعش ملحق شوند، وی را فریبکار خواند و از تمامی مسلمانان خواست تا فریب او را نخورند. او با ذکر احادیثی از پیامبر اکرم$ در مذمت خائن و فریبکار، مسلمین را از پیروی داعش نهی کرد.[17]
عبدالله محمد المحیسنی، از علمای سلفی و حامیان جبهۀ النصره، در صفحۀ توییتر خود، با رد خلافت داعش، این خلافت را بدون وجود شورا اعلام کرد و آن را بر شیوۀ استبداد و نه شیوۀ نبوی خواند. محیسنی همچنین، این خلافت را بدون تأیید علما و شورای مجاهدین دانست و آن را خلافتی غیرشرعی بیان کرد. محیسنی با بیان اینکه داعش تنها بر بخش محدودی از اراضی شام تسلط دارد، اعلام خلافت آن را امری غیرجایز دانست.[18] همچنین نُه گروه اسلامی مخالف حکومت سوریه، در ضمن بیانیهای، داعش را خوارج معرفی، و در هفت بند، دلایل عقلی و شرعی خود را در ابطال این خلافت بیان کردند.[19]
عبدالعزیز الفوزان، از علمای وهابی سعودی، داعش را گروهی خارجشده از دین و مجرم معرفی کرد و آنها را ظالم و کشندۀ مسلمانان بیگناه و تکفیرکنندۀ مسلمین دانست.[20] ابومحمد الجولانی، رهبر جبهة النصره، در واکنش به اقدام داعش، در بیانیهای صوتی اعلام کرد که اکنون، زمان آن رسیده که امارتی اسلامی در شام بنا شود تا احکام اسلام در آن اجرا شود. وی خلافت بغدادی را خلافتی بدون تأیید علمای اسلام و شورای مجاهدین و غیرشرعی دانست.[21]
علمای اهل سنت ایران نیز، هر یک در مواضع جداگانه، در خلال سخنرانیها، خطبههای نماز جمعه یا با صدور بیانیه علیه داعش موضع گرفته، این گروه را خوارج و منحرف از اسلام اصیل خواندند.[22]
سخنگوی رسمی ارتش آزاد سوریه، با اشاره به مخالف بودن میلیونها سوری با داعش، این خلافت را دروغین خواند و گفت داعش با وجود این تعداد مخالف چگونه میتواند مدعی خلافت در سوریه باشد.[23] شيخ حامد العلي، از مبلغان سلفی کویت که کتابهای متعدد و فتاوای مختلفی دربارۀ جهاد دارد، با دفاع از ایمن الظواهری و رد توهینهای واردشده به او از سوی داعش، خلافت بغدادی را باطل اعلام کرد. حامد العلی از نخستین کسانی است که در زمان تشکیل دولة العراق الإسلامیة، به دست ابوعمر البغدادی، ادلهای در باطل بودن تشکیل چنین حکومتی ارائه کرد و علیه آن موضع گرفت.[24] عزام الأمر، یکی از رهبران القاعده و رئیس مؤسسۀ السحاب، بخش رسانهای شاخۀ اصلی القاعده، از کسانی است که در زمان زرقاوی و ابوعمر البغدادی، با آنان مخالف بود و نامههایی به بنلادن نوشت و در آن، دولت اسلامی عراق را خارج از اصول القاعده و جریانی غلوکننده و تندرو معرفی کرد. با اعلام خلافت بغدادی، عزّام نیز، علیه این خلافت موضع گرفت و این خلافت را غیرشرعی دانست.[25]
اتحادیۀ علمای مسلمان، به ریاست دکتر یوسف قرضاوی و معاونت قرباغی، با انتشار بیانیهای، خلافت اسلامی به شیوۀ نبوی را آرزوی تمامی مسلمانان جهان دانست و اعلام کرد که برپایی چنین خلافتی، به اتفاق و همراهی تمامی امت مسلمان نیاز دارد. او در ادامه، با ارائۀ دلایلی، خلافت اعلامشده از سوی داعش را باطل خواند.[26]
هیئت علمای مسلمان عراق نیز، در بیانیۀ 1003 خود، اقدام داعش را در اعلام خلافت اسلامی، باعث از بین رفتن وحدت عراق و تقسیم این کشور دانست. در این بیانیه، همچنین برپایی حکومت را متوقف بر لوازمی، از جمله امنیت دانست که با وجود درگیریهای همیشگی، در مناطق تحت تصرف داعش، برپایی حکومت امکان ندارد و بیشتر موجب ضرر رساندن به مردم خواهد شد. هیئت علمای مسلمان، با ارائۀ دلایلی، این بیعت را باطل و این حکومت را غیررسمی اعلام کرد.[27]
[1]. http://arabic.cnn.com/middleeast/2014/07/01/isis-overshadows-al-qaeda
[2]. http://arabic.cnn.com/middleeast/2014/07/01/isis-overshadows-al-qaeda
[3]. http://bbc.co.uk/arabic/middleeast/2014/08/140816_iraq.shtml
[4]. http://al-shorfa.com/ ar/articles/meii/features/2014/04/22/ feature-01
http://al-shorfa.com/ar/articles/meii/features/2014/03/13/feature-00
[5]. http://www.aawsat.com/home/article/160681
[6]. http://www.aawsat.com/home/article/160681
[7]. http://mendharim.net/index.php?option=com_content&view= article &id=2074:qq------q-q&catid=1:2013-08-10-19-14-08& Itemid=232
[8]. http://mareeb.net/vb/showthread.php?t=107178
[9]. http://bbc.co.uk/arabic/middleeast/2014/08/140816_iraq.shtml
[10]. http://islamion.com/news/15931-
[11]. http://arabic.cnn.com/middleeast/2014/07/12/maqdisi-isis-islamic-state-calls
[12]. http://altagreer.com
[13]. http://www.al-akhbar.com/node/199979
[14]. http://www.elmarada.org/video/latest/aeraour-wasted-blood-daash
[15]. http://murajaat.reasonedcomments.org/2014/08/081901-wahhabism.html#.VCq4HhbjFYE
[16]. https://da3ich.wordpress.com/2014/07/01
[17]. http://www.abubaseer.bizland.com/refutation.htm
[18]. https://twitter.com/mhesne
[19]. https://da3ich.wordpress.com/2014/07/01/%D8%A8%D9%8
[20]. https://twitter.com/Abdulazizfawzan
[21]. http://sadaalayam.com/archives/5043
[22]. http://www.farsnews.com/p r i n table.php?nn=13930331000892
[23]. http://arabic.cnn.com/middleeast/2014/07/01/isis-overshadows-al-qaeda
[24]. http://www.islamrevo.com/2014/08/blog-post_20.html
[25]. http://www.islamrevo.com/2014/08/blog-post_20.html
[26]. https://da3ich.wordpress.com/2014/07/05/%
[27]. https://da3ich.wordpress.com-